Melih Ödemiş - yemeksepeti.com

4 Nisan 2012 tarihli E-pazarlama dersimizin konuğu Türkiye'nin en büyük online yemek siparişi sitesi olan yemeksepeti.com'un kurucularından Melih Ödemiş oldu. Türkiye'de ve dünyada internetin hızla geliştiği bir dönem olan 1995-1999 yılları arasında bilgisayar mühendisliği bölümünde okumuş olmayı pazardaki potansiyeli farkedebilmeleri adına en büyük şansı olarak gören Ödemiş yine aynı bölümden mezun olan arkadaşı Nevzat Aydın'la 2001 ocak ayında yemeksepeti.com fikrini gerçeğe dönüştürüyor ve site faaliyete geçiyor.

Kurumsal bir şirkette çalışarak deneyim kazanmanın ve bu deneyimlerini kendi işine uygulamanın çok değerli olacağını düşünen Melih Ödemiş Bogaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği bölümünden mezun olduktan sonra 1 sene boyunca Citibank'ta çalışıyor. Bu deneyimin aslında ne istediğini farketmesi açısından çok yardımcı olduğuna değinen Ödemiş kurumsal bir şirket deneyimine sahip olan girişimcilerin daha başarılı olmalarını kurumsalda kazanılan network ve tecrübeye bağlıyor. yemeksepeti.com klasik bir e-ticaret sitesinden çok restoranlarla tüketicileri buluşturan bir pazar yeri ve bugün sahip olduğu %99 luk pazar payıyla sektör lideri. gelir modeli komisyona dayanan şirket ilk başlarda pazarlamaya yeterli bütçe ayıramıyor ve ''işimizi iyi yapalım, eğlenceli bir iş modeli sunalım, tanıtımımızı müşteriler yapsın'' fikriyle düşük maliyetli word of mouth marketinge yöneliyor. Buna karşın, tanıtım açısından yapılacak yorumlar, basında çıkacak haberler oldukça değerli görülüyor ve daha başlangıç aşamalarında bile PR bütçesi önemli bir paya sahip.

Ekonomik krizlerin getirdiği olumsuzluklar sonrasında bir çok e-ticaret şirketi faaliyetini sonlandırmak zorunda kalıyor. O dönemde yatırım maliyetinin uzun dönemde çıkarılacağı işlerden çok kısa vadeli işlerin peşine düşülüyor. Melih Ödemiş yemeksepeti.com'un kriz döneminde ayakta kalabilmesinin sebeplerini piyasada benzer iş modellerinin olmaması, pazar yeni oluşmaya başladığından gerçek anlamda rekabetin olmaması ve pazardan pay kapmak için çabalamaya gerek olmaması olarak sıralıyor. Geleceği görmek, sabretmek ve altyapıyı sürekli olarak geliştirmek de kriz dönemini başarıyla atlatmalarını sağlayan diğer faktörler olarak öne çıkıyor. O dönemlerde telefonla yemek siparişi yaygın. İnternet kullanımı düşük olduğundan en büyük soru ''kim yemeği internetten sipariş verir?''.

2007 yılına gelindiğinde ise internetin büyük şehirlerde çok yaygın hale gelmesiyle şirket düzenli kar artışıyla değerleniyor ve %20 lik hisse Alman yatırımcılara satılarak yabancı ortaklık kuruluyor. Söz konusu ortaklık pasif bir ortaklık, yani yabancı ortaklar işlerin yapılış şekline ve yürütülmesine pek karışmıyorlar. Bu ortaklığı daha çok dışarıya açılma düşüncelerinden dolayı kabul ettiklerini belirten Ödemiş, dışarıda desteklenmek, bağlantılar kurmak ve sermaye katkısı açısından yabancı ortaklığın önemini vurguladı.

Yurtdışı açılımını Rusya ve Birleşik Arap Emirlikleri ile gerçekleştiren yemeksepeti.com bugün Rusya'da 600, Arap Emirlikleri'nde ise 500 restoranla büyümeye devam ediyor. Girilmesi planlanan yabancı pazar seçilirken gözönüne alınan kriterler şehir nüfusunun ve internet kullanım oranının yüksekliği ve rekabetin az olması olarak sıralanabilir.Rusya'nın riskli bir pazar olduğuna değinen Ödemiş, iklim koşulları ve trafiğin Moskova'da paket servis hizmeti için büyük olumsuzluklar oluşturduğunu fakat bunların yanı sıra büyük bir getiri anlamına geldiği için tercih edildiğini belirtiyor. Birleşik Arap Emirlikleri'nin tercih edilme sabebini ise Dubai gibi yüksek gelir seviyesine sahip şehirlerin olması ve sistemin ingilizce olarak kurulabilmesinin sağlayacağı kolaylık olduğunu söylüyor.Pazara girdiği 2001 yılında 5 kişi ve günde 30-40 siparişle yürüyen şirket bugün 100 kişiyi aşkın ekibe, 6000'e yakın kayıtlı restorana ve günlük yaklaşık 50.000'lik sipariş miktarına sahip.

Melih Ödemiş son olarak yemeksepeti.com'un yeni uygulaması JOKER'den bahsediyor. JOKER kullanıcıya anlık indirim fırsatı sunan bir model. Burdaki amacın müşteri memnuniyetini arttırmak ve restoranlara yeni müşteri kazandırmak olduğunu belirten Ödemiş, modeli restoranlarla anlaşılarak belirli zamanlarda, belirli kriterlere sahip müşterilere indirim sunulması ve müşterinin ekranda JOKER önerisiyle karşılaşması olarak açıklıyor. Yeni bir uygulama olması sebebiyle kullanım oranı şimdilik düşük (%3) ancak kullanım oranının arttırılmasına yönelik çalışmalar, buna benzer yeni uygulamalar ve özel kampanyalar çok yakında yemeksepeti.com müşterilerini bekliyor:)

Mustafa Acet-indirdik.com

21 Mart 2012 tarihli E-pazarlama dersimizin ikinci konuşmacı konuğu ise genç ve başarılı girişimci Mustafa Acet oldu. Hala Yıldız Teknik Üniversitesinde eğitimine devam eden genç girişimci kaldığı öğrenci yurdu odasından freelance web tasarımı yapmaya başlıyor ve daha sonra işi ilerletmeye karar verip harçlığıyla Mecidiyeköy'de küçük bir ofis kiralıyor. Web tasarımının beklentilerini karşılamayacağını ve para kazanma gerekliliğini düşünerek 2007 yılında ''her gün tek ürün'' iş modelini hayata geçirerek ''bendeistiyorum.com''u kuruyor. Türkiye'de e-ticaret denince ilk akla gelen isimlerden olan gittigdiyor.com'un şirketin %40 hissesine talip olmasıyla kurulan ortaklık sonucu şirketin adı ''indirdik.com'' olarak değiştiriliyor.

Bu siteyi diğer sitelerden ayıran en önemli özelliği her gün bir ürünün ana sayfada görülerek indirimli olarak satılmasıdır. Acet, sitenin müşterilerin bir ihtiyaçları olduğunda girip bir ürün alıp çıkabilecekleri tarzda düzenlenmediğini, amaçlarının müşterilerin her gün veya sık sık kontrol edeceği ve günün indirimli ürününün fiyatını görünce ihtiyacı olmasa dahi almak isteyeceği bir algı oluşturmak olduğunu belirtmiştir.

İndirdik.com bugün oldukça yüksek ziyaret edilme rakamlarına ulaşmış durumdadır. Site ürün kategorisine odaklanmadığından niş bir kitleye hitap etmemektedir. Oldukça geniş bir ürün yelpazesine sahip sitede her gün fırsatlar değiştikçe ürünler de farklılaşmaktadır. ''Şok fiyattan hızlı satış''a yönelik bir iş modeli olan indirdik.com'un sepet ortalamasının 3 ürün olduğu söylenebilir. 30'un üstünde çalışan sayısıyla kurumsallaşma yolunda hızla ilerleyen indirdik.com'un kurucusu Mustafa Acet 2011 yılında ''Global Üniversiteli Girişimci Yarışması''nda Türkiye'nin en iyi girişimcisi seçilerek finalist olarak New York'a gidiyor.

Çoğu müşterinin ''şok fiyat''a satılan ürünlerin orjinal olup olmadığı konusunda çelişkiye düştüğünü belirten Mustafa Bey, faturadaki ürün ismi ile paketteki ürün ismi birbirinin aynısı ise ürünün sahte olma ihtimali olmadığını vurgulayarak, ürünleri büyük indirimlerle satabilmelerinin nedenini ana tedarikçiden nakit para ile ve çoğu zaman elindeki stoğun tamamını tüketmek yoluyla ucuza alabilmeleri olarak açıklıyor.

Genç yaşta büyük başarılar kazanmış bir girişimci olmasına rağmen bu işlerle uğraşırken okulu askıya alan ve hala öğrenciliğine devam etmekte olan Mustafa Acet en kısa zamanda okulunu da bitirip diploma almayı planladığını söylüyor ve konuşmasını küçük bir tavsiyeyle kapatıyor; ''Mümkünse önce okulunuzu bitirip diplomanızı alın:)''

Serkan Hondur- oyuncakdenizi.com

21 Mart 2012 tarihli E-pazarlama dersimizin ilk konuğu oyuncakdenizi.com adlı oyuncak sitesinin kurucusu ve sahibi Serkan Hondur oldu. 2009 yılında Mars Teknoloji Bilişim adıyla kurulmuş bir online oyuncak satış sitesi olan oyuncakdenizi.com'un en büyük avantajı 2011 yılı Etohum'un desteklediği 15 internet girişimi arasında yer alması. İTÜ Jeoloji Mühendisliğinden mezun olduktan sonra eğitimine İTÜ MBA ile devam eden Serkan Hondur bir süre sonra e-ticaret fikrine kapılıyor ve çok düşük maliyetlerle tedarikçilerle teker teker görüşülüp anlaşılması sonucu serüven başlıyor. İlk tedarikçi anlaşması yapıldığında maliyetleri düşürmek adına oyuncak tedarikçilerinin en yakında İSTOÇ'ta bir ofis seçilmiş ve maliyetlerin %60 lık bir kısmı yazılıma ve yazılımcıya harcanmış. Yatırım yapılan yazılımın SEOsu çok güçlü bir yazılım olduğundan bahseden Serkan Bey bunun firmanın başarısında çok büyük katkısı olduğunun altını çiziyor. İşler rakiplerin lojistik alanındaki açıklarından faydalanılarak geliştiriliyor ve kısa süre sonra oyuncakdenizi sektördeki en iyilerden biri haline geliyor.Sitenin sistemi sipariş alındıkça tedarikçiden ürün tedarik edilmesi şeklinde yürütülüyor. Bunun içinde tedarikçilerin sıkı takip edilmesi ve hangi tedarikçide, hangi ürünün ne kadar stoğunun olduğunun bilinmesi gerekiyor. Bunun da ancak tedarikçilerle güçlü ilişkiler ve iyi bir öngörü gerektirdiğinden bahseden Serkan Bey sipariş alındıktan en az 3 gün sonra ürünü kargoya veren rakiplerinin aksine satış işlemi gerçekleşir gerçekleşmez ürünü tedarikçisinden tedarik edip paketleyip kargoya veriyor ve bu şekilde sektörde farklılaşmayı sağlıyor. Benzer şekilde, sektördeki rakip firmaların sayfalarında yayınladıkları görsellerin yeterince başarılı olmadığının farkında ve bu durumu kendi için faydaya çevirerek rekabet avantajı sağlamayı başarıyor. Rakipleri tanımanın, sektörde kimin neyi, hangi fiyattan sattığını bilmenin ve pazarı düzenli takip etmenin önemine de değinen Serkan Bey fiziki mağazaları online satışlara rakip olmadığını belirtiyor. oyuncakdenizi'nin hali hazırdaki en büyük rakibi ise Toyzzshop. Dünya oyuncak piyasasının %80-85 lik kısmını Çin mallarının oluşturmasının sonucu olarak sektörde ürün farklılaştırması yoluyla rekabet avantajı sağlamak oldukça zor görünüyor.Bu şartlar altında rekabet üstünlüğü ancak hizmet kalitesinin geliştirilmesi ve yeni oluşan oyun pazarlarının takip edilerek yenilikçi fikirlerle birleştirilerek müşteriye sunulması yoluyla sağlanabilecektir. Oyuncakdenizi.com ilk kurulduğu dönemlerde online pazarlamaya bütçe ayrılamamış fakat arama motoru optimizasyonuyla site internet üzerinde görünür kılınabilmiş ve daha çok insanın siteden haberdar olarak ziyaret etmesi sağlanmıştır.

Serkan Hondur bu süreci şu şekilde tanımlıyor:

adwords optimization --> reklam --> iyi ciro --> yüksek pazarlık gücü

Sloganı ''Çöp ürün satmıyoruz!'' olan ve bugün ortalama 2.5 ürün sepet oranına ulaşan oyuncakdenizi.com geniş bir lisanslı ve orjinal ürün portföyüne sahip. Çocukları koruma misyonları çerçevesinde tabanca, silah tarzı ürünleri satmadıklarını belirten Serkan Hodur bu konuda gerçek bir duyarlılık gösteriyor. Oyuncakdenizi.com için oyuncak sektöründeki sürekli değişim büyük bir avantaj sağlıyor. Her yıl çıkan yeni oyuncak konseptleri müşteriyi alıma itiyor. Türkiye'de hızlı yükselen bir trend haline gelen e-ticaret dalgası büyürken online pazara ilk adım atanlardan olmak avantaj sayılmaktadır. Çünkü pazar doygunluğa ulaştıkça yeni girişler zorlaşacak, sadece fark yaratacak ve dikkat çekecek iş modelleri ayakta kalabilecektir.Oyuncakdenizi.com da online pazardaki geçmişini en büyük avantajlarından biri olarak görüyor ve gelişen e-ticaret dalgasıyla birlikte büyümeye devam ediyor. Müşteri kadar ekibimiz de değerli düşüncesiyle yola çıkan şirkette herkes birbirini kolluyor ve yeri geldiğinde herkes her işi yapıyor. Serkan Bodur kurulduğu günden bu yana oyuncakdenizi.com'u günden güne büyüten ve geliştiren değerleri liderlik,özveri ve ekip çalışması olarak sıralıyor.Şirket adını koyarken Romalı savaş tanrısı Mars'tan esinlendiğini ancak alan adının oyuncakdenizi olması dolayısıyla banka bilgileri paylaşımı sırasında müşterilerin anlayışı zorlaşabildiğine değinen Serkan Bodur son olarak bizlere bu konuda küçük bir öneride bulunuyor ve siz siz olun ilerde sorun yaşamamak için alan adıyla şirket adınızı aynı şeçmeye çalışın diyor:)